آنژیوگرافی عروق کرونر
آنژیوگرافی کرونری روشی است که در آن از پرتونگاری برای دیدن رگهای خونی قلب استفاده میشود. این آزمایش معمولاً برای بررسی وجود مانع در مسیر جریان خون به قلب انجام میشود.
آنژیوگرافی کرونری بخشی از مجموعه روشهایی است که بهعنوان کاتتریزاسیون قلبی شناخته میشوند. با روشهای کاتتریزاسیون قلبی میتوان بیماریهای قلبی و عروقی را تشخیص داد و همچنین آنها را درمان کرد. آنژیوگرافی عروق کرونر، که به تشخیص بیماریهای قلبی کمک میکند، رایجترین روش کاتتریزاسیون قلبی است.
در طول آنژیوگرافی عروق کرونر، نوعی رنگ که توسط دستگاه پرتو ایکس قابل مشاهده است به رگهای خونی قلب تزریق میشود. دستگاه پرتو ایکس بهسرعت شروع به تصویربرداری کرده (آنژیوگرام) و امکان مشاهدهٔ رگهای خونی را فراهم میکند. در صورت لزوم، پزشک میتواند شریانهای مسدودشدهٔ قلب را در طول آنژیوگرافی کرونری باز کند.
دلایل انجام آنژیوگرافی کرونری
در صورت داشتن علائم زیر، پزشک شما ممکن است انجام آنژیوگرافی عروق کرونر را توصیه کند:
- علائم بیماری عروق کرونر، مانند درد قفسهٔ سینه (آنژین)
- درد در قفسهٔ سینه، فک، گردن یا بازو که با آزمایشهای دیگر قابل توضیح نیست
- درد جدید یا فزایندهٔ قفسهٔ سینه (آنژین ناپایدار)
- نقص قلبی که با آن متولد شدهاید (بیماری مادرزادی قلبی)
- نتایج غیرعادی در تست استرس غیرتهاجمی قلب
- سایر مشکلات مربوط به عروق خونی یا آسیب قفسهٔ سینه
- مشکل دریچهٔ قلب که نیاز به جراحی دارد
به دلیل وجود اندکی خطر برای ابتلا به عوارض، آنژیوگرافی معمولاً پیش از آزمایشهای غیرتهاجمی قلب مانند الکتروکاردیوگرام (نوار قلب)، اکوکاردیوگرافی یا تست استرس انجام نمیشود.
مقالات مرتبط:
خطرات
همچون بسیاری از روشهای درمانی قلبی و عروقی، آنژیوگرافی عروق کرونر نیز دارای خطراتی است که از میان آنها میتوان به قرار گرفتن در معرض تابش پرتو ایکس اشاره کرد. با این حال، عوارض جدی نادر است. خطرات و عوارض احتمالی عبارتاند از:
- حملهٔ قلبی
- سکته
- آسیب به شریان کاتترگذاریشده
- ریتم نامنظم قلب (آریتمی)
- واکنش آلرژیک به رنگ یا داروهای مورداستفاده در هنگام آنژیوگرافی
- آسیب کلیه
- خونریزی بیشازحد
- عفونت
نحوهٔ آماده شدن برای آنژیوگرافی
در برخی موارد، آنژیوگرافی عروق کرونر بهصورت اورژانسی انجام میشود. اما این روش معمولاً از پیش برنامهریزی میشود تا بیمار فرصت آماده شدن را داشته باشد.
آنژیوگرافی در آزمایشگاه کاتتریزاسیون بیمارستان انجام میشود. کادر درمان دستورهای ویژهای را به شما میدهد و در مورد داروهایی که مصرف میکنید با شما صحبت خواهد کرد. دستورالعملهای عمومی عبارتاند از:
- شبِ قبل از آنژیوگرافی چیزی نخورید یا ننوشید.
- تمام داروهای خود را در بطریهای اصلیشان به بیمارستان ببرید. از پزشک در مورد مصرف داروهای معمول صبحگاهی خود بپرسید.
- چنانچه دیابت دارید، از پزشک خود بپرسید که آیا باید پیش از آنژیوگرافی، انسولین یا سایر داروهای خوراکی خود را مصرف کنید یا خیر.
موارد قابلانتظار
پیش از آنژیوگرافی
پیش از شروع آنژیوگرافی، کادر درمان سابقهٔ پزشکی شما را، از جمله آلرژیها و داروهایی که مصرف میکنید، بررسی میکند. کادر درمان همچنین ممکن است معاینهٔ بدنی انجام دهد و علائم حیاتی شما، فشارخون و نبض، را بررسی کند.
همچنین لازم است مثانهٔ خود را خالی کنید و لباس بیمارستان را بپوشید. ممکن است لازم شود که لنز چشم، عینک، جواهرات و سنجاق سر خود را دربیاورید.
هنگام آنژیوگرافی
برای انجام آنژیوگرافی، به پشت روی میز پرتو ایکس دراز میکشید. ازآنجاکه امکان کج شدن میز در طول آنژیوگرافی وجود دارد، ممکن است تسمههای ایمنی بر سینه و پاهای شما بسته شوند. دوربینهای پرتو ایکس در اطراف و روی سر و سینه حرکت میکنند تا از زوایای مختلف عکس بگیرند.
لولهای درون وریدی (IV) در رگ بازوی شما گذاشته میشود. ممکن است از طریق IV داروی آرامبخش و همچنین سایر داروها و مایعات به شما تزریق شود. شما بسیار خوابآلود میشوید و ممکن است در طول آنژیوگرافی به خواب بروید، اما همچنان میتوانید بهراحتی از خواب بیدار شوید تا هر دستوری را دنبال کنید.
الکترودهای روی قفسهٔ سینه در طول آنژیوگرافی وضعیت قلب را بررسی میکنند. دستگاه فشارسنج، فشارخون را ثبت کرده و دستگاه پالس اکسیمتر، میزان اکسیژن خون را اندازهگیری میکند.
ممکن است موی کشالهٔ ران یا بازو، جایی که راه ورود لولهٔ انعطافپذیر (کاتتر) به داخل ورید است، تراشیده شود. ناحیهٔ موردنظر شسته و ضدعفونی شده، سپس بهوسیلهٔ تزریق، بیحس میشود.
برشی کوچک در قسمت ورودی ایجاد میشود و لولهای پلاستیکی و کوتاه در شریان قرار میگیرد. کاتتر از طریق این لوله وارد رگ خونی شده و بادقت به قلب یا شریانهای کرونر فرستاده میشود.
فرستادن کاتتر نباید باعث درد شود و شما نباید حرکت آن را در بدن خود احساس کنید. در صورت احساس هرگونه ناراحتی، به کادر درمان اطلاع دهید.
رنگ (مادهٔ حاجب) از طریق کاتتر تزریق میشود. هنگامی که این اتفاق میافتد ممکن است اندکی احساس گرگرفتگی یا گرما کنید. اما چنانچه احساس درد یا ناراحتی کردید، به کادر درمان اطلاع دهید.
رنگ در پرتونگاری بهآسانی قابل مشاهده است. هنگامی که رنگ در رگهای خونی حرکت میکند، پزشک میتواند جریان آن را مشاهده کرده و هرگونه انسداد یا گرفتگی را شناسایی کند. باتوجهبه آنچه پزشک در طول آنژیوگرافی کشف میکند، ممکن است بهطور همزمان سایر روشهای کاتتر مانند آنژیوپلاستی یا استنتگذاری نیز برای بازکردن عروق تنگشده انجام شود. سایر آزمایشهای غیرتهاجمی، مانند سونوگرافی، ممکن است به پزشک در ارزیابی انسدادهای شناساییشده کمک کنند.
انجام آنژیوگرافی حدود یک ساعت طول میکشد، اگرچه مدت آن بهویژه در صورت ترکیب با سایر روشهای کاتتریزاسیون قلبی ممکن است طولانیتر شود. آمادهسازی پیش از آنژیوگرافی و همچنین مراقبتهای پس از آن ممکن است بر این مدت بیفزایند.
پس از آنژیوگرافی
هنگامی که انجام آنژیوگرافی به پایان میرسد، کاتتر از بازو یا کشالهٔ ران خارج شده و برش بسته میشود.
شما برای مراقبت و نظارت به بخش ریکاوری منتقل خواهید شد. سپس درصورتیکه وضعیتتان پایدار باشد، به اتاق خود باز میگردید و در آنجا بهطور منظم تحت نظارت قرار خواهید گرفت.
چنانچه کاتتر در کشالهٔ ران گذاشته شده باشد، باید چندین ساعت دراز بکشید تا از خونریزی جلوگیری شود. در طول این مدت، ممکن است برای تسریع بهبودی و جلوگیری از خونریزی، بر برش فشار وارد شود.
ممکن است بتوانید همان روز به خانه برگردید، یا شاید لازم شود که یک شب در بیمارستان بمانید. مایعات فراوان بنوشید تا رنگ را از بدنتان دفع کنید. در صورت تمایل چیزی بخورید.
از کادر درمان خود بپرسید که چه زمانی مصرف داروها، حمام کردن یا دوش گرفتن، کار کردن و سایر فعالیتهای عادی را از سر بگیرید. به مدت چند روز از انجام فعالیتهای دشوار و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
قسمت سوراخشده احتمالاً برای مدتی دردناک باقی میماند و ممکن است اندکی کبود شود و برآمدگی کوچکی داشته باشد.
درصورت مشاهدهٔ علائم زیر با مطب پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی، کبودی جدید یا تورم در ناحیهٔ کاتترگذاریشده
- درد یا ناراحتی فزاینده در ناحیهٔ کاتترگذاریشده
- علائم عفونت مانند قرمزی، ترشح یا تب
- تغییر دما یا رنگ در پا یا بازویی که برای آنژیوگرافی مورد استفاده قرار گرفتهاست
- ضعف یا بیحسی در پا یا بازویی که کاتتر در آن قرار داده شدهاست
- درد قفسهٔ سینه یا تنگی نفس
چنانچه ناحیهٔ کاتترگذاریشده دچار خونریزی شود و پس از فشار دادنِ محلِ خونریزی متوقف نشود، یا درصورتیکه ناحیه بهطور ناگهانی شروع به تورم کند، با اورژانس تماس بگیرید.
نتایج
آنژیوگرافی به پزشکان نشان میدهد که چه مشکلی در رگهای خونی شما وجود دارد. نتایج آنژیوگرافی:
- نشان میدهد که چه تعداد از عروق کرونری توسط پلاکهای چربی مسدود یا دچار تنگی شدهاند (تصلب شرایین).
- محل انسداد در رگهای خونی را بهدقت مشخص میکند.
- نشان میدهد که چه مقدار جریان خون در رگها مسدود شدهاست.
- نتایج جراحی بایپس کرونر را که پیشتر انجام شدهاست بررسی میکند.
- جریان خون را در قلب و رگها بررسی میکند.
دانستن این اطلاعات به پزشک در تشخیص اینکه چه درمانی برای شما مناسب است و چقدر وضعیت قلبی شما برای سلامتیتان خطرناک است کمک میکند. باتوجهبه این نتایج، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که برای پاکسازی شریانهای مسدودشده، آنژیوپلاستی عروق کرونر یا استنتگذاری انجام شود. همچنین ممکن است آنژیوپلاستی یا استنتگذاری در طول آنژیوگرافی انجام شود تا دیگر نیازی به انجام دوبارهٔ آنها نباشد.
منبع:
