وقتی خون به درستی جریان دارد
شریان‌ها و رگ‌های شما کار بزرگی برای انجام‌دادن دارند. آن‌ها بخشی از یک سیستم حمل‌ونقل هستند که خون را به اطراف حرکت می‌دهد. شریان‌ها خونِ پر از اکسیژن را از قلب به قسمت‌های دیگر بدن می‌رسانند. وریدها خون بدون اکسیژن را به قلب برمی‌گردانند. از آنجا، شریان ریوی آن را به ریه‌ها می‌فرستد تا با اکسیژن پر کند. ورید ریوی خون را به قلب باز می‌گرداند و این روند دوباره شروع می‌شود.
چه اشتباهی ممکن است رخ دهد؟
گاهی اوقات شریان‌ها یا سیاهرگ‌های شما باریک یا مسدود می‌شوند و خون نمی‌تواند به‌راحتی از آن‌ها عبور کند. هرگونه کندی در جریان خون، اندام‌های شما را از دریافت اکسیژن و مواد مغذی موردنیاز برای انجام کار خود بازمی‌دارد. اگر خون خیلی آهسته در رگ‌ها حرکت کند، می‌تواند جمع شده و لخته ایجاد کند.
بیماری عروق کرونر
هنگامی که چربی چسبنده‌ای به نام پلاک در دیواره‌های شریان‌های کرونری – عروقی که قلب را با خون تغذیه می‌کنند – ایجاد می‌شود، دچار این بیماری می‌شوید. پلاک شریان‌ها را باریک و جریان خون به قلب را کند می‌کند. هنگامی که یک تکه پلاک جدا شود و در سرخرگی قرار بگیرد، می‌تواند جریان خون را به طور کامل مسدود کند و باعث حملهٔ قلبی شود.
بیماری شریان محیطی (PAD)
شریان‌های محیطی خون را به بازوها و پاهای شما می‌فرستند. در PAD، پلاک در دیوارهٔ سرخرگ‌ها ایجاد می‌شود. درست مانند بیماری عروق کرونر، پلاک عروق را باریک می‌کند و فضای کمتری برای جریان خون باقی می‌گذارد. اگر پاهای شما اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت نکنند، هنگام راه‌رفتن یا بالارفتن از پله‌ها احساس درد یا خستگی می‌کنند. داشتن PAD احتمال حملهٔ قلبی یا سکتهٔ مغزی را افزایش می‌دهد.
بیماری شریان کاروتید
شریان‌های کاروتید در امتداد دو طرف گردن شما قرار دارند. آن‌ها خون را به مغز، صورت و گردن شما می‌رسانند. اگر به بیماری شریان کاروتید مبتلا شوید، پلاک ایجاد می‌شود و شریان‌ها را باریک می‌کند، بنابراین خون کمتری از رگ عبور می‌کند. ممکن است بخشی از پلاک جدا شود و لخته ایجاد کند. اگر در رگ خونی مغز شما گیر کند و جریان خون را مسدود کند، می‌تواند باعث سکته شود.
بیماری‌های عروق مغزی
مغز شما برای کارکردن به یک منبع دائمی خونِ غنی از اکسیژن نیاز دارد. بدون آن سلول‌های مغز می‌میرند. بیماری‌های عروق مغزی، جریان خون مغز را محدود می‌کنند که شامل سکتهٔ مغزی، تنگ شدن عروق خونی، آنوریسم (شریان‌های ضعیف) و خوشه‌های غیرطبیعی عروق خونی به نام ناهنجاری‌های عروقی هستند.
رگ‌های واریسی
اگر رگ‌های ضخیم، پیچ‌خورده، آبی یا گوشتی رنگ در پاهای خود مشاهده کردید، ممکن است رگ‌های واریسی داشته باشید. دریچه‌های داخل رگ‌ها جریان خون را به سمت قلب شما حفظ کرده و از عقب رفتن آن جلوگیری می‌کنند. وقتی رگ‌های شما ضعیف هستند، دریچه‌ها آسیب می‌بینند و باعث می‌شود خون به عقب برگردد، جمع شده و در نتیچه رگ متورم شود و بپیچد تا خود را در همان فضای کوچک فشرده کند. اگر درد دارید یا از ظاهر پای خود ناراضی هستید به پزشک مراجعه کنید.
رگ‌های عنکبوتی
مانند رگ‌های واریسی هستند، اما نازک‌تر. نام خود را از الگوی تارعنکبوت گرفته‌اند. هنگامی که خون در ورید آسیب‌دیده برگشت می‌کند به وحود می‌آیند و ممکن است روی پاها یا صورت ایجاد شوند و معمولاً قرمز یا آبی هستند. احتمال ابتلا به رگ‌های عنکبوتی پس از آسیب‌دیدگی یا قرارگرفتن طولانی‌مدت در آفتاب بیشتر است. تغییرات هورمونی در دوران یائسگی یا بارداری نیز می‌تواند باعث ایجاد آن‌ها شود.
لخته‌شدن خون
هنگامی که بریدگی ایجاد می‌شود، سلول‌های خونی به نام پلاکت‌ها سوراخ رگ خونیِ آسیب‌دیده را با لخته‌ای مسدود می‌کنند که خونریزی را متوقف می‌کند. اما گاهی اوقات، پلاک ممکن است به داخل رگ‌های خونی شما آسیب برساند و باعث تشکیل لخته شود که مضر است و می‌تواند جریان خون را از طریق شریان‌ها و وریدهای شما کند کند. همچنین اگر در قلب یا مغز شما ایجاد شود، ممکن است دچار حملهٔ قلبی یا سکته شوید.
ترومبوفلبیت
این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که تورم و تحریک باعث ایجاد لخته در یکی از رگ‌های شما شود و ممکن است پس از آسیب‌دیدگی، جراحی یا استراحت طولانی‌مدت در بستر رخ دهد. این می‌تواند در رگ‌های نزدیک به سطح پوست یا عمیق‌تر در زیر آن ایجاد شود. دارویی به نام رقیق‌کننده‌های خون می‌تواند از بزرگ‌تر شدن لخته و مسدودشدن جریان خون جلوگیری کند.
ترومبوز وریدی عمقی (DVT)
این یک لختهٔ خون است که در سیاهرگی عمیق، معمولاً در پای شما ایجاد می‌شود. اگر پس از بیماری یا جراحی در بستر یخوابید یا مدت طولانی در هواپیما یا ماشین بنشینید، ممکن است دچار ترومبوز وریدی عمقی شوید. درازکشیدن یا نشستن برای ساعت‌ها جریان خون شما را کند می‌کند. خون انباشته‌شده می‌تواند به‌هم‌چسبیده و لخته ایجاد کند. خطر DVT این است که لخته می‌تواند آزاد شود و به ریه‌های شما برود.
آمبولی ریه (PE)
یک لختهٔ خون در پاهای شما ممکن است پاره شود و تا ریه‌های شما حرکت کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، آمبولی ریه نامیده می‌شود. لخته می‌تواند جریان خون در ریه‌های شما را مسدود کند. بدون خون، ریه نمی‌تواند آن‌طور که باید کار کند و اکسیژن کافی برای تأمین سایر قسمت‌های بدن را آزاد کنند. PE می‌تواند باعث درد قفسهٔ سینه و تنگی نفس شود. اگر فوراً تحت درمان قرار نگیرید، ممکن است جان شما را تهدید کند.
نارسایی مزمن وریدی (CVI)
وریدهای پا خون را تا قلب شما حمل می‌کنند. دریچه‌های این وریدها بسته می‌شوند تا خون به سمت بالا جریان یابد. وقتی CVI دارید، دریچه‌ها کامل بسته نمی‌شوند. جریان خون متوقف شده و در عوض در رگ‌های شما جمع می‌شود. اگر لختهٔ خون به دریچه‌های پاهای شما آسیب برساند، ممکن است دچار CVI شوید. پیرشدن یا نشستن طولانی‌مدت نیز می‌تواند رگ‌ها و دریچه‌های پا را ضعیف کند.
آنوریسم
زمانی اتفاق می‌افتد که دیوارهٔ سرخرگ ضعیف شده و مانند بالون بیرون می‌زند. آنوریسم‌ها می‌توانند در رگ‌های خونی مختلف از جمله رگ‌های مغز، قفسهٔ سینه و شکم ایجاد شوند. اگر شریان بیش از حد کشیده شود، ممکن است بترکد و منجر به خونریزی خطرناک در داخل بدن شما شود. آسیب یا بیماری شریان می‌تواند باعث ایجاد آنوریسم شود.
چه زمانی با پزشک خود تماس بگیرید
در صورت مشاهدهٔ هر یک از موارد زیر فوراً کمک پزشکی دریافت کنید:
- تنگی نفس ناگهانی
- درد قفسهٔ سینه
- سرگیجه، غش
- ضربان قلب سریع
- سردرد ناگهانی و شدید
- حالت تهوع، استفراغ
- تاری یا دوبینی ناگهانی
- درد ناگهانی در بالا یا پشت چشم
- مشکل در دیدن در یک یا هر دو چشم
- ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در صورت یا بدن
- مشکل در صحبت‌کردن یا درک دیگران
- تشنج
- گیجی
از رگ‌ها و شریان‌های خود محافظت کنید
برای جلوگیری از لخته‌شدن خون و سایر مشکلات رگ‌های خونی، مراقب رگ‌ها و شریان‌های خود باشید. غذاهایی بخورید که چربی اشباع کمی دارند. بیشتر روزهای هفته ورزش کنید. اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید، زیرا می‌تواند به شریان‌ها آسیب برساند. برای جلوگیری از لخته‌شدن خون از نشستن طولانی‌مدت خودداری کنید. اگر در یک پرواز طولانی یا سفر با ماشین هستید، هر چند وقت یک بار برخیزید و راه بروید تا خون به حرکت درآید.
منبع:
