ایسکمی چیست؟
بدن برای ادامه‌دادن به چیزهای مختلفی مانند غذا، آب، ورزش و خواب نیاز دارد. یکی از این موارد هر بار که نفس می‌کشید اتفاق می‌افتد. با هر دم، اکسیژن را به ریه‌های خود می‌کشانید، سپس در سراسر بدن شما در رگ‌های خونی، سیاهرگ‌ها و شریان‌ها حرکت می‌کند، اما سوال مهم این است که ایسکمی چیست؟ در این مقاله که در سایت دکتر جوان گروه متخصص قلب عروق منتشر کرده‌ایم این موضوع را توضیح خواهیم داد.
برخی از این رگ‌های خونی بزرگ و بقیه کوچک هستند. اگر هر یک از آن‌ها مسدود شود، شما مشکلی جدی به نام ایسکمی خواهید داشت. این بدان معنی است که بخشی از بدن شما خون کافی دریافت نمی‌کند، بنابراین اکسیژن کافی نیز به آن نمی‌رسد. این مشکل ممکن است در مغز، پاها و تقریباً در هر نقطه‌ای اتفاق بیفتد.
معمولاً به دلیل تجمع یا انسداد در شریان‌ها دچار ایسکمی می‌شوید. اینکه چه احساسی دارد و چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد بستگی به جایی دارد که رخ می‌دهد. اما می‌تواند منجر به مشکلات تهدیدکنندهٔ زندگی مانند حملهٔ قلبی یا سکتهٔ مغزی شود.
چرا این اتفاق می‌افتد؟
یکی از علل اصلی ایسکمی آترواسکلروز است، جایی که پلاک در شریان‌های شما جمع می‌شود. پلاک ماده‌ای سخت و چسبنده است که بیشتر از چربی ساخته شده‌است. به‌آرامی تشکیل می‌شود، بنابراین در ابتدا حتی از وجود آن باخبر نیستید. اما با گذشت زمان، می‌تواند شریان‌های شما را سخت و باریک کند. در نتیجه جریان خون کند می‌شود؛ زیرا خون فضای کمتری برای حرکت دارد. این بسیار شبیه لوله‌کشی قدیمی در خانه است، وقتی لوله‌ها را جرم گرفته است، آب به‌آرامی خارج شده و همه چیز مسدود می‌شود.
ممکن است به دلیل لخته‌شدن خون نیز دچار ایسکمی شوید. پلاک به‌خودی‌خود یک مشکل است. اما گاهی اوقات ممکن است باز شود و لخته ایجاد کند که باعث توقف ناگهانی و خطرناک جریان خون می‌شود. لخته گاهی اوقات می‌تواند جدا شود و در قسمت دیگری از بدن نیز مشکل ایجاد کند.
ایسکمی چه مشکلاتی ایجاد می‌کند؟
برخی از این مشکلات، بسته به جایی که ایسکمی رخ می‌دهد، می‌توانند تهدیدکنندهٔ زندگی باشند. برای نمونه:
- قلب: ممکن است منجر به حملهٔ قلبی، ضربان قلب غیرمنظم و نارسایی قلبی شود. همچنین می‌تواند باعث درد قفسهٔ سینه (پزشکان آن را «آنژین» می‌نامند) یا مرگ ناگهانی قلبی شود. ممکن است به آن بیماری ایسکمیک قلب، ایسکمی میوکارد یا ایسکمی قلبی بگویند.
- مغز: می‌تواند باعث سکتهٔ مغزی شود.
- پاها: پزشکان به این «ایسکمی بحرانی اندام» می‌گویند. وضعیتی حاد که ممکن است به دلیل بیماری شریان محیطی (PAD) به آن مبتلا شوید. بیماری‌ای که در آن پلاک در شریان‌های پا ایجاد می‌شود. حتی زمانی که در حال استراحت هستید باعث درد شدید می‌شود. اگر درمان نشود، ممکن است پای خود را از دست بدهید.
- روده: به آن ایسکمی مزانتریک می‌گویند. می‌تواند باعث ایجاد سوراخی در رودهٔ شما یا از کار افتادن بخشی از آن شود. در هر دو رودهٔ کوچک و بزرگ رخ می‌دهد.
آیا علائم دارد؟
نه همیشه. برخی از افراد در قلب یا مغز خود ایسکمی خاموش دارند. این زمانی است که شما ایسکمی دارید اما درد یا علائم و نشانه‌های دیگری ندارید و ممکن است منجر به حملهٔ قلبی یا سکتهٔ مغزی‌ای شود که به‌نظر می‌رسد ناگهانی اتفاق افتاده‌اند.
علائم بر اساس محل ابتلا به ایسکمی متفاوت‌اند. اگر فکر می‌کنید ممکن است به ایسکمی دچار شده باشید، فوراً کمک پزشکی دریافت کنید. در ادامه قسمت‌هایی از بدن که ممکن است ایسکمی در آنجا رخ دهد و علائم آن آورده شده‌است:
قلب
- درد قفسهٔ سینه (آنژین صدری)
- ضربان قلب سریع‌تر از حد معمول
- درد در گردن، فک، شانه یا بازو
- تنگی نفس هنگام ورزش
- عرق‌کردن در زمانی که انتظارش را ندارید
- ناراحتی معده یا استفراغ
- خستگی زیاد
مغز
- سردردی شدید و سریع که گاهی همراه با سرگیجه یا استفراغ است
- غش کردن
- مشکل در حرکت دادن بدن (ضعف، بی‌حسی، یا اینکه نتوانید صورت، بازو یا پای خود را در یک طرف بدن حرکت دهید)
- گفتار نامفهوم و سختی در درک دیگران
پاها
- سردی و ضعف در پاها
- درد در پاها
- درد شدید در پاها، حتی هنگام استراحت
- پوست براق و صاف روی پاها
- زخم‌هایی که خوب نمی‌شوند
روده‌ها
- درد شدید شکم
- نفخ
- خون در مدفوع
- اسهال
- احساس می‌کنید که باید فوراً مدفوع کنید
- بالا آوردن یا ناراحتی معده
آیا می‌توان از آن پیشگیری کرد؟
شما می‌توانید با انتخاب شیوهٔ زندگی سالم احتمال ابتلا به ایسکمی را دهید که شامل موارد زیر می‌شود:
- افزایش مصرف میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل
- ورزش‌کردن
- کاهش استرس (تنفس عمیق، مدیتیشن یا یوگا را امتحان کنید)
- ترک سیگار
- مراقب سایر مشکلات سلامتی خود مانند دیابت، فشارخون بالا و کلسترول بالا باشید
همچنین مراجعه به پزشک برای معاینات منظم مفید است. آن‌ها می‌توانند مشکلاتی مانند فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت را بررسی کنند. این به شما کمک می‌کند تا مشکلات را زودتر تشخیص دهید، پیش از اینکه علائمی داشته باشید.
منبع:
