آزمایش خون برای تشخیص بیماری قلبی
خون شما اطلاعات زیادی را در مورد سلامت قلبتان ارائه می‌دهد. برای نمونه، سطوح بالای کلسترول «بد» در خون ممکن است نشانه‌ای از افزایشِ خطرِ ابتلا به حملهٔ قلبی باشد. همچنین سایر مواد موجود در خون به پزشک در تشخیص نارسایی قلبی یا خطر ایجاد رسوبات چربی یا پلاک در شریان‌ها (تصلب شرایین) کمک می‌کند.
مهم است به‌خاطر داشته باشید که آزمایش خون به‌تنهایی خطر ابتلا به بیماری قلبی را مشخص نمی‌کند. مهم‌ترین عوامل خطر بیماری قلبی عبارت‌اند از: سیگار کشیدن، فشارخون بالا، کلسترول بالا و دیابت.
در این نوشتار نگاهی داریم به برخی از آزمایش‌های خون که پزشکان برای تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی از آن‌ها استفاده می‌کنند.
مقالات مرتبط:
آزمایش کلسترول
آزمایش کلسترول که پنل چربی یا پروفایل چربی نیز نامیده می‌شود، چربی‌های موجود در خون را اندازه‌گیری می‌کند. این اندازه‌ها خطر ابتلا به حملهٔ قلبی یا سایر بیماری‌های قلبی را نشان می‌دهند. این آزمایش معمولاً شامل مقادیر زیر است:
- کلسترول کل. این مورد مجموع کلسترول خون شماست که سطح بالای آن ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.
در حالت ایده‌آل، کلسترول کل شما باید کمتر از ۲۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (mg/dL) یا ۵.۲ میلی‌مول در لیتر (mmol/L) باشد.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL). گاهی اوقات به آن کلسترول «بد» نیز گفته می‌شود. میزان بیش‌از حد کلسترول LDL در خون باعث ایجاد پلاک در شریان‌ها و درنتیجه کاهش جریان خون می‌شود. این رسوبات پلاک گاهی دچار پارگی شده و منجر به مشکلات عمده در قلب و رگ‌های خونی می‌شوند.
سطح کلسترول LDL شما باید کمتر از ۱۳۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۳.۴ میلی‌مول در لیتر) باشد. سطوح مطلوب کمتر از ۱۰۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتراند (۲.۶ میلی‌مول در لیتر)، به‌ویژه اگر دیابت یا سابقهٔ حملهٔ قلبی، استنت قلبی، جراحی بای‌پس قلب یا سایر بیماری‌های قلبی یا عروقی را دارید. در افرادی که بیشترین خطر حملات قلبی را دارند، سطح LDL توصیه‌شده کمتر از ۷۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱.۸ میلی‌مول در لیتر) است.
- کلسترول لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL). گاهی اوقات به آن کلسترول «خوب» نیز گفته می‌شود زیرا به دفع کلسترول LDL یا «بد» کمک می‌کند، رگ‌ها را باز نگه می‌دارد و باعث جریانِ آزادانه‌ترِ خون می‌شود.
چنانچه مرد هستید، سطح کلسترول HDL شما باید بیش از ۴۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱.۰ میلی‌مول در لیتر) باشد. زنان باید HDL بالای ۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱.۳ میلی‌مول در لیتر) داشته باشند.
- تری‌گلیسیرید. تری‌گلیسیرید نوع دیگری از چربی موجود در خون است. سطوح بالای تری‌گلیسیرید معمولاً به این معنی است که کالری دریافتی شما اغلب بیشتر از کالری مصرفی‌تان است. سطوح بالای تری‌گلیسیرید ممکن است خطر ابتلا به بیماری قلبی را افزایش دهد.
سطح تری‌گلیسیرید شما باید کمتر از ۱۵۰ میلی‌گرم در دسی‌لیتر (۱.۷ میلی‌مول در لیتر) باشد.
- کلسترول غیر HDL. کلسترول لیپوپروتئین با چگالی غیربالا (non-HDL-C) به معنای تفاوت میان کلسترول کل و کلسترول HDL است. کلسترول غیر HDL شامل کلسترول در ذرات لیپوپروتئینی است که در سفت شدن شریان‌ها نقش دارند. مقدار کلسترول غیر HDL ممکن است نسبت به کلسترول کل یا کلسترول LDL نشانگر بهتری برای خطر ابتلا به بیماری قلبی باشد.
پروتئین واکنشی سی (C) با حساسیت بالا
پروتئین واکنشی سی (CRP) پروتئینی است که کبد آن را به‌عنوان بخشی از واکنش بدن به آسیب یا عفونت می‌سازد و باعث تورم داخل بدن (التهاب) می‌شود.
التهاب نقش مهمی در روند تصلب شرایین دارد. آزمایش‌های CRP با حساسیت بالا (hs-CRP) به تعیین خطر بیماری قلبی قبل از بروز علائم کمک می‌کنند. سطوح بالاتر hs-CRP با خطرِ بالاترِ حملهٔ قلبی، سکتهٔ مغزی و بیماری‌های قلبی – عروقی در ارتباط است.
ازآنجاکه سطوح CRP ممکن است به‌طور موقت در بسیاری از موقعیت‌ها، مانند سرماخوردگی یا دویدن به مدت طولانی افزایش یابد، آزمایش باید دو بار و به فاصلهٔ دو هفته انجام شود. سطح hs-CRP بالای ۲.۰ میلی‌گرم در لیتر (mg/L) بیانگر خطر بالاترِ ابتلا به بیماری قلبی است.
ترکیب آزمایش hs-CRP و سایر نتایج آزمایش خون با عوامل خطر بیماری قلبی در شما به پزشک تصویری از سلامت کلی قلب شما ارائه می‌دهد. پزشک شما تعیین خواهد کرد که آیا نیاز است برای تخمین بهتر خطرِ حملاتِ قلبی یا سکته، hs-CRP را اندازه‌گیری کرد یا خیر.
داروهای استاتینِ کاهندهٔ کلسترول ممکن است سطح CRP و خطر بیماری قلبی در شما را کاهش دهند.
لیپوپروتئین (a)
لیپوپروتئین (a) یا Lp(a)، نوعی کلسترول LDL است. سطح Lp(a) توسط ژن‌های شما تعیین می‌شود و معمولاً تحت‌تأثیر سبک زندگی نیست.
سطوح بالای Lp(a) ممکن است نشانهٔ افزایش خطر بیماری قلبی باشد، اگرچه مشخص نیست که خطر آن چه اندازه است. چنانچه پیش از این به تصلب شرایین یا بیماری قلبی دچار شده‌اید، اما با این حال به‌نظر می‌رسد که سطح کلسترولتان طبیعی است، یا چنانچه در خانوادهٔ خود سابقهٔ بیماری قلبی زودرس، مرگ ناگهانی یا سکته وجود دارد، ممکن است پزشکتان آزمایش Lp(a) را تجویز کند.
داروهایی برای کاهش Lp(a) در حال تولیداند، اما هنوز مشخص نیست که کاهش Lp(a) چه تأثیری بر خطر بیماری قلبی خواهد داشت.
سرامیدهای پلاسما
این آزمایش سطح سرامیدها را در خون اندازه‌گیری می‌کند. سرامیدها توسط همهٔ سلول‌ها تولید می‌شوند و نقش مهمی در رشد، عملکرد و در نهایت مرگ بسیاری از انواع بافت دارند. سرامیدها توسط لیپوپروتئین‌ها از طریق خون منتقل می‌شوند و با تصلب شرایین ارتباط دارند.
سه نوع ویژه از سرامیدها با تجمع پلاک در شریان‌ها و مقاومت به انسولین که ممکن است منجر به دیابت نوع ۲ شود ارتباط دارند. سطوح بالای این سرامیدها در خون نشانهٔ افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی در مدت یک تا پنج سال است.
پپتیدهای ناتریورتیک
پپتید ناتریورتیک مغز که پپتید ناتریورتیک نوع بی (BNP) نیز نامیده می‌شود، پروتئینی است که توسط قلب و رگ‌های خونی ساخته می‌شود. BNP به بدن شما در دفع مایعات، شل کردن رگ‌های خونی و انتقال سدیم به ادرار کمک می‌کند.
هنگامی که قلب آسیب می‌بیند، بدن سطوح بالایی از BNP را در جریان خون ترشح می‌کند تا فشار وارد آمده بر قلب را کاهش دهد. یکی از مهم‌ترین کاربردهای BNP تشخیص این امر است که آیا تنگی نفس به دلیل نارسایی قلبی است یا خیر.
سطوح طبیعی BNP با توجه به سن و جنسیت و داشتن اضافه‌وزن متفاوت است. برای افرادی که نارسایی قلبی دارند، ایجاد یک BNP پایه ممکن است مفید باشد و می‌توان از آن در آزمایش‌های بعدی برای سنجش میزان موفقیت درمان استفاده کرد.
گونه‌ای از BNP به نام N-terminal BNP نیز برای تشخیص نارسایی قلبی و ارزیابی خطر حملهٔ قلبی و سایر مشکلات در افراد مبتلا به بیماری قلبی مفید است.
سطح بالای BNP به‌تنهایی برای تشخیص مشکل قلبی کافی نیست. پزشک عوامل خطر و سایر نتایج آزمایش خون را نیز درنظر می‌گیرد.
تروپونین T
تروپونین T پروتئینی است که در ماهیچهٔ قلب یافت می‌شود. اندازه‌گیری تروپونین T با استفاده از آزمایش تروپونین T با حساسیت بالا، به پزشکان در تشخیص حملهٔ قلبی و تعیین خطر ابتلا به بیماری قلبی کمک می‌کند. افزایش سطح تروپونین T با خطرِ بالاترِ ابتلا به بیماری قلبی در افرادی که هیچ علائمی ندارند مرتبط است.
منبع:
